3 vragen aan Zenzi Pluut, partner bij TwynstraGudde, over de OTE

30 November was het zover, de laatste keer dat de Overlegtafel Energievoorziening samen kwam. Na 6 jaar stopt de OTE, een informeel overlegorgaan waarin verschillende partijen ‘met de benen op tafel’ vooruitkijken naar de energievoorziening van de toekomst. Diverse partijen uit de energieketen namen deel: afnemers, producenten en netbeheerders. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de Autoriteit Consument en Markt waren toehoorder. Energie-Nederland en Netbeheer Nederland waren samen de trekkeres van de OTE. Medy van der Laan nam deel voor Energie-Nederland. Doel van de OTE was om verder te kijken dan de wereld van vandaag en morgen en zich te buigen over de vraagstukken van overmorgen. Wij stelden 3 vragen aan de onafhankelijk voorzitter van de OTE Zenzi Pluut (TwynstraGudde) over de waarde die het platform had: “Er is een wederzijds begrip en respect ontstaan voor elkaars positie in het energiesysteem”.
 
Wat waren volgens jou de belangrijkste wapenfeiten van de OTE?
De meest tastbare wapenfeiten van de OTE zijn de rapportages en notities die in de afgelopen jaren zijn verschenen. Deze documenten hebben een plek gekregen in de ontwikkeling van beleid en in de discussies over de energietransitie, zoals aan de Klimaattafels. Stuk voor stuk waardevolle en gedegen analyses, waarin de OTE vanuit het gezamenlijke perspectief op het energiesysteem de uitdagingen scherp in beeld brengt en oplossingsrichtingen aandraagt om tot een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energiesysteem te komen. De niet-tastbare resultaten zijn in mijn ogen echter nog waardevoller. De leden van de OTE hebben geïnvesteerd in elkaar en de tijd en ruimte genomen om écht met elkaar in gesprek te gaan. Er is een wederzijds begrip en respect ontstaan voor elkaars positie in het energiesysteem. Dat wil niet zeggen dat de leden van de OTE het altijd met elkaar eens zijn. Zij zijn in de loop der jaren echter wel elkaars taal beter gaan verstaan, wat het vergemakkelijkt om in een formele setting met elkaar te schakelen over de complexe opgaven die de energietransitie met zich meebrengt. Iets dat, zo geven zij zelf aan, enorm waardevol was in de aanloop naar het Klimaatakkoord.

Waarom is de OTE eigenlijk niet meer nodig?
De OTE ontstond in de aanloop naar het Energieakkoord. Op dat moment waren er in de energiewereld geen soortgelijke tafels. Inmiddels zijn er, zeker in de context van het Klimaatakkoord, diverse tafels waarin de partijen die een rol en positie hebben in de energietransitie elkaar treffen. Eén van de spelregels die we bij de OTE hanteren is dat de onderwerpen niet al elders een plek krijgen. Ook moet er voldoende “vlees op de botten” zitten; het moet wel ergens over gaan. Naast de spelers in het (huidige) energiesysteem, zijn in de opgaven die nu voorliggen ook anderen aan zet. Dit riep, naast de vraag of er nog een voldoende stevige en onderscheidende agenda te formuleren is, de vraag op of de samenstelling van de OTE nog voldeed. De kracht van de OTE zit echter ook in de informele, intieme setting. Als de tafel te groot wordt, verandert die sfeer en daarmee ook het gesprek. Conclusie was dan ook de OTE, in ieder geval in de huidige vorm, te beëindigen. Of de OTE niet meer nodig is, zal moeten blijken. Het gedachtengoed leeft voort via de deelnemers. We hebben afgesproken de optie open te houden een ‘pop-up OTE’ bijeen te roepen als daar aanleiding toe is.

Het wil nog wel eens botsen in de energiewereld, kan je een botsing herinneren en wat heb je gedaan om het bij te sturen?
Met een botsing is niets mis. Het laat zien waar het spannend wordt. Waar het om gaat, is te duiden waar die spanning vandaan komt. In mijn rol stuurde ik erop dat het gesprek gevoerd werd op basis van feiten, en dat alle perspectieven evenwichtig in beeld kwamen. Bij het thema ‘data’ bleek dat ingewikkeld. Het lukte maar niet om tot een gezamenlijk resultaat te komen. Ik ben toen met de deelnemers in gesprek gegaan, eerst individueel en daarna gezamenlijk, om te begrijpen waar dat door kwam. Korte termijn issues en discussies over rollen en taken bleken het gesprek over de lange termijn opgaven in de weg te staan. Het hielp al om dat gezamenlijk te constateren. Er was echter ook een gezamenlijke behoefte; inzicht krijgen in de data(stromen) in het toekomstige energiesysteem. We hebben de zware, inhoudelijke analyses gelaten voor wat ze waren en gezocht naar een ‘lichtere’ werkwijze en nieuw perspectief. In een inspiratiesessie zijn sprekers vanuit wetenschap, beleid en de markt (niet zijnde de energiewereld) ingegaan op de actuele ontwikkelingen die zij zagen rond data en op hun beeld van de toekomst. In een 2-daagse hebben we kennis uitgewisseld in en met Estland. De ‘takeaways’ uit die momenten en de gesprekken die daardoor ontstonden, bleken uiteindelijk een waardevol resultaat.

Zie ook: OTE publiceert rapporten ‘Leveringszekerheid elektriciteitsvoorziening’ en ‘Wendbaar en adaptief energiesysteem’.