Digitalisering zet betrouwbaarheid stroomvoorziening onder druk

Toename en complexiteit 

De digitalisering van de stroomvoorziening gaat snel. Dat is nodig voor de benutting van meer duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen en windmolens. Maar ook voor de grootschalige toepassing van warmtepompen en voor de tijdelijke opslag van stroom in bijvoorbeeld batterijen van auto’s.

Door de toenemende complexiteit van de digitale aansturing van de stroomvoorziening, ontstaan nieuwe kwetsbaarheden in het elektriciteitssysteem. Ook omdat steeds meer zelflerende en autonoom beslissende apparaten aangesloten worden op het net. De kans op grootschalige stroomuitval kan daardoor toenemen.

Onvoldoende kennis

Op dit moment gaat veel aandacht uit naar moedwillige verstoring van digitale systemen (cybersecurity). En de mogelijke gevolgen daarvan voor de stabiliteit van het elektriciteitsnetwerk. De Rli wijst er in zijn advies echter op dat digitale systemen in toenemende mate ook kwetsbaar worden door onvoorzien gedrag van de geautomatiseerde systemen zelf.

De raad concludeert dat overheid en bedrijfsleven hierin op dit moment onvoldoende inzicht hebben. Daarmee is er ook onvoldoende inzicht in de gevolgen voor de betrouwbaarheid van het hele elektriciteitssysteem. De raad vindt dat in deze kennislacune op korte termijn moet worden voorzien.

Markt en overheid verbinden

Momenteel zijn de taken binnen de elektriciteitsvoorziening tussen markt en overheid helder verdeeld. Digitalisering zorgt er volgens de Rli voor dat deze scheidslijnen minder strikt worden. De raad vindt daarom dat overheid en markt samen moeten investeren in onderzoek en kennisontwikkeling met betrekking tot de gevolgen van de digitalisering van onze stroomvoorziening.

De toenemende afhankelijkheid van elektriciteit en de kans op maatschappelijke ontwrichting als gevolg van grootschalige stroomuitval, maken het belang van een betrouwbare stroomvoorziening steeds groter. De raad vindt het beperken van de aan digitalisering verbonden risico’s daarom dringend noodzakelijk.

Energie-Nederland heeft een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het advies ‘Stroomvoorziening onder digitale spanning’ van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli).