Energiewet 1.0: géén Temple of Doom aub!

Een nieuwe Energiewet 1.0 is in voorbereiding. Deze wet ontsnapt enigszins aan de aandacht door het publiciteitsgeweld van het Klimaatakkoord. Dat is niet terecht. Minister Wiebes gaat namelijk een belangrijke principiële stap zetten met deze wet. De bestaande Elektriciteitswet, Gaswet en Warmtewet worden namelijk onder één dak gebracht.

Deze bundeling van wetten suggereert in eerste instantie dat de nieuwe wet alle energiedragers over één kam gaat scheren en dat dezelfde regels gaan gelden voor elektriciteit, gas en warm water (warmte). Dat lijkt echter niet het geval te zijn. De nieuwe Energiewet 1.0 wordt opgezet als ware het een tempel, aldus de ambtenaren van de minister. Er komt één dak met gemeenschappelijke definities en uitgangspunten. Het dak wordt geschraagd door de pijlers elektriciteit, gas en warmte. Ook komen er pijlers voor het transport van waterstof en CO2. Deze opzet laat dus de mogelijkheid open dat er per pijler verschillende regels gaan gelden.

Een krimpende gasmarkt

Het is ook noodzakelijk dat de regels per energiedrager worden gedifferentieerd. Weliswaar hebben de verschillende technologieën gemeen dat er energie wordt getransporteerd over een net, maar het gaat om verschillende markten met andere marktomstandigheden die andere regulering vereisen. Gas is in Nederland een krimpende markt zoals wij allemaal weten. De regulering van gasnetten gaat dus de komende tijd om de vraag hoe de gasaansluitplicht wordt afgebouwd en hoe de besluitvorming over de afbouw van gasnetten wordt ingericht. Gaan netbeheerders dat beslissen, of geven we de gemeenten daar een rol in. Of houden we het bij maatregelen die gas duurder en onaantrekkelijker maken zoals de verhoging van de energiebelasting, en laten we het vervolgens over aan de klant om te bepalen of hij zijn gasaansluiting de deur uitdoet.

Elektriciteit ontwikkelt zich tegenovergesteld

Voor elektriciteit is de marktontwikkeling geheel tegenovergesteld. De energietransitie zorgt ervoor dat we meer hernieuwbare elektriciteit (decentraal) gaan opwekken en gebruiken. De nieuwe regels in de Energiewet over elektriciteit zullen moeten gaan over de randvoorwaarden van deze transitie. Denk aan regels die flexibiliteit in het energiesysteem bewerkstelligen. Denk ook aan regels die peer-to-peer levering van elektriciteit mogelijk maken zonder de leveringszekerheid op het spel te zetten. Ook is belangrijk dat de publieke netbeheerders hun energie data op gelijke voorwaarden  delen met iedereen.

En nog een andere uitdaging voor warmtenetten

Warmte kent weer een andere uitdaging. Daar moet op een antwoord komen op de vraag onder welke voorwaarden stadswarmtenetten zo snel mogelijk uitgerold kunnen worden. Betaalbaarheid is een belangrijk vraagstuk. Hoe gaan we nieuwe stadswarmtenetten financieren? Hoe creëren we meer concurrentie in de warmtemarkt? Wat is de rol van netbeheerders of netwerkbedrijven voor warmte? Veel vragen om te beantwoorden, terwijl er één ding duidelijk is: er is geen parallel te trekken met elektriciteit en gas. De warmtemarkt is veel lokaler en kleinschaliger dan de elektriciteits- en gasmarkt.

Kortom: dat er één wet komt voor meerdere energietechnologieën is prima, maar laten we oog houden voor de verschillende marktstadia waarin deze technologieën zich bevinden. Een tempel met eenheidsregulering is gedoemd om in te storten.

Jilles van den Beukel, Manager Regulatory Affairs Eneco