Energieconsument

De energietransitie wordt voor een groot deel gedragen door het gedrag en de ambitie van consumenten. De rol van de energieconsument verandert en wordt steeds belangrijker. Onder meer door investeringen in en om het huis en bewuster gedrag kunnen huishoudens een grote bijdrage leveren. Deze pagina brengt in kaart hoe consumenten omgaan met hun energieverbruik, welke investeringen zij doen en hoe hierin verbeteringen zijn te behalen.

Energieverbruik consumenten
Elektriciteitsverbruik neemt sterk af, verbruik aardgas nog sterk temperatuurafhankelijk

Het gemiddelde elektriciteitsverbruik van huishoudens is met 15% afgenomen sinds 2010. Dat komt door zuiniger apparaten en verlichting. Het gasverbruik laat wisselendere cijfers zien en is nog sterk afhankelijk van (winterse) temperaturen. Sinds 2000 is het gemiddelde gasverbruik met zo’n 30% gedaald. De laatste jaren (van 2014 tot en met 2019) lijkt het gemiddelde verbruik van gas zeer licht te dalen.

Tabel

2.1.1. Gemiddeld energieverbruik huishoudens

Het gemiddelde over alle Nederlandse woningen zegt niet alles. Het feitelijk gas- en stroomverbruik per huishouden hangt van veel factoren af, zoals het type woning, hoe groot en oud deze is, welke isolatie is toegepast en hoeveel bewoners er in huis zijn.

Tabel

4.3.2. Groothandelsprijs Olie (euro per vat)

Aardgas grootste aandeel in energiebehoefte huishoudens

Het aandeel aardgas in het energieverbruik voor wonen is aan het dalen: van 80% in 2000 tot 72% in 2018. Toch is en blijft aardgas vooralsnog de dominante energiedrager voor huishoudens in Nederland. Het belang van elektriciteit in het huishoudelijk energieverbruik groeit met de jaren: van 15% in 2000 tot 19% in 2018.

Tabel

2.1.2. Energiemix huishoudens (%)

Meer dan de helft energieverbruik naar ruimteverwarming

68% van het energieverbruik in huis gaat op aan ruimteverwarming. Aan energie voor warm water gaat zo’n 13% op. 2% wordt verbruikt voor het verlichten van het huis en ook maar 2% aan koken. Energiebesparing voor ruimteverwarming kan worden bereikt door bewuster om te gaan met de temperatuurafstelling in huis en door het huis beter te isoleren.

Tabel

2.1.3. Energieverbruik per functie (TJ)

Elektriciteitsverbruik apparaten
Apparaten in huis met grootste elektriciteitsverbruik

Onderzoek van Mileucentraal.nl wijst uit dat een koelkast plus losse vriezer-combinatie gemiddeld genomen het meest aan elektriciteit verbruiken. Wie al deze apparaten in huis heeft zal een elektriciteitsgebruik van ongeveer 2.600 kWh per jaar hebben.
Naast het efficiënter omgaan met apparaten, kan er thuis vooral worden bespaard door nieuwe apparaten met een beter energielabel aan te schaffen.

[
Tabel

2.2. Verbruik apparaten

Energierekening
De energierekening schommelt over de jaren en is sterk afhankelijk van belastingtarieven

De grootste component van de energierekening voor huishoudens zijn belastingen. Belastingen in de vorm van heffingen op elektriciteit en gas, en daarnaast BTW. De uitgaven voor gas zijn doorgaans iets hoger dan de uitgaven voor elektriciteit. De energierekening van een gemiddelde consument bedraagt in 2019 ongeveer € 1.815 en bestaat voor circa 45% uit heffingen en belasting, 25% uit netwerkkosten en voor 30% uit de kosten van energie.
Terugkijkend naar de afgelopen jaren schommelt de gemiddelde energierekening tussen € 1.500 en 1.800 per jaar. De laatste vijf, zes jaren is de feitelijke levering van gas en elektriciteit daarbij goedkoper geworden voor de consument. Netwerkkosten en belastingen gaan echter omhoog.
In 2020 zal de energierekening wijzigen door nieuw aangekondigde maatregelen, waarbij de heffingen op elektriciteit worden verminderd en die op gas verhoogd

Tabel

2.3. Energierekening (euro per jaar)

Overstappers op nieuwe energieleverancier
Steeds meer mensen switchen van energieleverancier

In 2019 zijn 1,6 miljoen huishoudens overgestapt op een nieuwe energieleverancier. Dit is meer dan een verdubbeling van het aantal overstappers in 2012. Voor 71% van de overstappers is de prijs de belangrijkste reden om over te stappen, gevolgd door de overstapmotivatie van een welkomstcadeau (21%) en groene stroom (17%).

Tabel

2.4. Overstappers

Elektrisch rijden
Nederland heeft grootste aantal laadpalen van Europa

In Nederland worden steeds meer laadpalen gebouwd en geëxploiteerd. Het aantal publieke laadpalen is sinds december 2016 verdriedubbeld tot 37.000 laadpalen in oktober 2020. Het aantal privé geregistreerde laadpalen was ±145.000 in oktober 2020.

Tabel

2.5.1. Laadpalen (aantal)

Aantal volledig elektrische auto’s in twee jaar tijd verdrievoudigd

De eerste elektrische auto’s in Nederland waren hybride wagens die ook nog deels werkten op benzine. Sinds 2016 is de opmars van volledig elektrische auto’s begonnen. In oktober 2020 is het aantal elektrische auto’s gestegen tot 145.000.

Tabel

2.5.2. Elektrisch vervoer (aantal)

Zonnepanelen op woningen
Ongeveer 10% van alle woningen heeft inmiddels zonnepanelen op het dak

In 2018 lagen er 712.000 PV-installaties op Nederlandse woningen. Het tienvoudige van het aantal in in 2012. De meeste installaties zijn te vinden in de Provincie Gelderland. Kijkend naar het gemiddeld vermogen per huishouden, dan scoort de Provincie Drenthe het beste met 0,60 kW per huishouden. Dit is in schril contrast met Zuid-Holland waar er slechts een vermogen is opgesteld van 0,16 kW per huishouden.

Tabel

2.6. Zonnepanelen

Tabel

2.6.1 PV per provincie