Plan voor Europese integratie van flex in de onbalansmarkt kan beter

De Europese integratie van de onbalansmarkt zou het mogelijk moeten maken dat er een grotere pool aan flexmiddelen ontstaat. Dit is efficiënter dan flex lokaal of per land te regelen.

Dit is zeer belangrijk bij de transitie naar een CO2 neutrale energievoorziening, waar er meer onzekerheid bij de productie is. Voor deze integratie consulteren de gezamenlijke nationale transmissienetbeheerders een voorstel voor implementatie van een platform voor integratie van het aFRR onbalansproduct. In Nederland is dit product bekend als regelvermogen en vormt hier de ruggengraat van de onbalansmarkt.

Financiële verantwoordelijkheid onbalansmarkt

Energie-Nederland staat een model onbalansmarkt voor waar marktpartijen volledig de financiële verantwoordelijkheid krijgen voor hun onbalansen: het verschil tussen wat een partij aangeeft wat hij gaat doen en wat er uiteindelijk daadwerkelijk is gebeurd in het elektriciteitssysteem. De transmissienetbeheerder moet alleen reserves activeren als er ook daadwerkelijk een onbalans is opgetreden. Dit systeem kennen we in Nederland al vanaf het begin van de liberalisering en heeft geleid tot een concurrerende markt met innovatieve flexproducten. Dit is ook de geest van de Energie Balanceringsverordening op basis waarvan het voorstel wordt gedaan.

Gelijkheid en harmonie

Het voorstel voldoet maar ten dele aan deze ‘geest’. Om een efficiënte markt te krijgen moet het product in alle landen gelijk zijn. Het voorstel doet daarin echter slechts beperkt harmonisatievoorstellen. Ook de activeringsfilosofie wordt niet geharmoniseerd, wat leidt tot verstoring van marktprijzen en verschillend gebruik van de verschillende onbalansproducten. Overigens wordt in dit voorstel de interactie tussen de producten niet behandeld, wat volgens ons essentieel is. Het voorstel voor de beprijzing van onbalans volgt nog, dit maakt de beoordeling van het huidige voorstel lastig.

Ongelijk speelveld

Samengevat maken de transmissienetbeheerders weinig echte keuzes en lijkt het erop of de verschillende transmissienetbeheerders elkaar vooral als concurrenten zien. Dit leidt niet tot een gelijk speelveld. Mogelijk dat een deel van het gebrek aan samenwerking wordt veroorzaakt door door verschillende prikkels in de regulering van de verschillende landen. Hier ligt een uitdaging voor de toezichthouders die een beslissing over het voorstel moeten nemen.

De inbreng van Energie-Nederland op de consultatie treft u hieronder aan.