Meer wind voor de industrie: if you build it, they will come

Naast energiebesparing, CCS en de inzet van waterstof is elektrificatie een van de belangrijkste bouwstenen om de industrie te verduurzamen. Belangrijk is dat we de groeiende vraag naar groene elektronen en de duurzame opwekking daarvan met elkaar weten te verbinden. Maar wat is daarvoor nodig en wie durft op kop te lopen? Hierover gingen meerdere industriesessies tijdens het Springtij Forum op Terschelling.

Energiecommissaris voor Klimaatakkoord
Als er iets bleek uit de sessies op Terschelling, is dat de urgentie tot elektrificatie in de industrie door iedereen gevoeld wordt. Dat beamen alle coalitiepartners van Wind meets Industry. Gertjan Lankhorst, voorzitter VEMW: “We zoeken elkaar steeds beter op. De vraag is of er voldoende druk op zit. Wie moet de kar gaan trekken en wat verwachten we van de overheid? Ik hoorde ook op Springtij een roep om een Energiecommissaris, zoals de Deltacommissaris. Zo’n commissaris zou de samenhang binnen het Klimaatakkoord moeten borgen.” Want dat er nog veel onrust en mismatches zijn, in ieder geval in elektrificatieland, is duidelijk. Gertjan: “We hebben een programmatische aanpak nodig, met EZK aan de leiding. We moeten niet ieder voor zich het wiel uitvinden, maar juist alles aan elkaar koppelen, ook internationaal. Dat creëert meer zekerheid voor zowel vraag- als aanbodkant. Maar alleen een actieve rol van de overheid is niet voldoende. We moeten als markt ook zelf aan de slag. Daarom zijn we Wind Meets Industry gestart, want we hebben nú een slimme uitwerking nodig. Wind meets Industry doet dat met een concrete actieagenda om de uitrol van wind op zee en elektrificatie in de industrieclusters te koppelen.”

De spelregels zijn vanaf vandaag anders
Meer regie door de overheid kan ook volgens Rob Kreiter, directeur TKI Energie en Industrie, ervoor zorgen dat partijen durven investeren en niet langer op elkaar wachten. “De enige weg naar grote veranderingen, naar het creëren van een nieuwe markt, is door heel radicaal de randvoorwaarden aan te passen. Door te zeggen: ‘De spelregels zijn vanaf vandaag anders. Punt.’ Het creëren van die markt, met die nieuwe randvoorwaarden, kan alleen de overheid doen. De overheid is namelijk de enige die brutaal en heel proactief voor de markt uit investeringen kan doen die op korte termijn niet rendabel zijn.”

Breng de gewenste toekomst dichterbij
Rob verwijst naar grote initiatieven als de Tweede Maasvlakte en Schiphol en in de jaren ’60 de gasinfrastructuur, waar dit ook gebeurde. “Belangrijk is dat we samen een visie hebben. Net als bij de programmatische aanpak van Windenergie op zee moeten we vervolgens de gezamenlijke stip de horizon gaan inkleuren. Waar en wanneer heb je wat nodig? En dan: gewoon gaan doen! Want door het te doen, breng je de toekomst die je wenst dichterbij. Als de overheid begint, dan volgt de markt: if you build it, they will come. En ja, dan kunnen we een enkele keer fouten maken die veel geld kosten. Maar investeringen in elektrificatie van de industrie hebben we als maatschappij nodig om te kunnen functioneren. Die infrastructuur voor de industrie is van nationaal belang voor onze toekomstige duurzame economie. Dit vraagt om omdenken, ook voor wat betreft de kosten: deze moet je afwegen tegen de totale maatschappelijke baten en niet bekijken als een cijfer op je energierekening.”

Routekaart Elektrificatie in de Industrie van start
De concrete uitwerking van die visie op elektrificatie is inmiddels in gang gezet. Het TKI Energie en Industrie is samen met de elektriciteitssector, de overheid en de industrie gestart met een Routekaart Elektrificatie in de Industrie die duidelijkheid gaat geven aan belanghebbenden. Deze routekaart is naar verwachting begin 2021 gereed. Hilbert Klok, branchespecialist Wind op Zee bij NWEA: “Fijn dat we kunnen bijdragen aan deze routekaart met Wind Meets Industry. Het gaat niet alles duidelijk maken, maar van deze ingewikkelde puzzel is dit wel een belangrijk stukje. Ik zie als belangrijke waarde van deze routekaart dat hij richting gaat geven aan de netbeheerders zodat zij kunnen starten met investeren in de infrastructuur. Zij hebben de langste doorlooptijden en zullen toch de eerste stap moeten zetten.” Voor Marieke Visser, programmamanager Verduurzaming bij Energie Nederland, onderstreept de behoefte aan een Routekaart Elektrificatie de urgentie om de actieagenda van Wind Meets Industry vlot te gaan uitvoeren. “Ik geloof erg in de kracht van een sectoroverstijgende aanpak zoals we met Wind Meets Industry voor ogen hebben. Laten we de dreigende passiviteit omdraaien en kijken naar wat al wel kan en ons focussen op het gewenste resultaat. Wat kun jij al bieden, waardoor de ander ook meekomt? De energietransitie heeft innovatieve aanpakkers nodig met het lef om het oude vertrouwde denken los te laten. Wie durft?”

De klankbordgroep voor de Routekaart Elektrificatie kan nog versterking gebruiken. Wie denkt er met ons mee? Meld je aan bij Rob Kreiter, directeur TKI Energie en Industrie, voor meer informatie over deze groep: [email protected].