Nieuwe technologie, nieuwe energie: Aquathermie

22 januari 2019 organiseerde Energie-Nederland haar derde Ontbijtsessie ‘nieuwe technologie, nieuwe energie’, ditmaal gewijd aan aquathermie. Aquathermie kan volgens het Klimaatakkoord ‘in wording’ zo’n 25-40% van de warmtevoorziening in de gebouwde omgeving voor zijn rekening nemen.

Aquathermie: technologie, toepassing en potentieel
Katja Kruit, onderzoeker/consultant bij CE Delft, trapte de drukbezochte ontbijtsessie af. CE Delft en Deltares hebben onderzoek gedaan naar de potentie van verschillende varianten van aquathermie: thermische energie uit oppervlaktewater, afvalwater en drinkwater (TEO, TEA en TED). Voor deze sessie concentreerde Katja Kruit zich op de eerste twee. Daarbij legde ze uit hoe aquathermie werkt, hoe een aquathermiesysteem is opgebouwd en wat de potentie in Nederland is.

Een belangrijk deel van zo’n systeem is dat een warmtepomp de temperatuur van het water “opwaardeert”, zodat het bruikbaar wordt voor verwarmen van woningen of gebouwen en soms ook voor warm tapwater. Een aquathermiesysteem is nog niet geheel CO2-neutraal, omdat voor vooral de warmtepomp elektriciteit nodig is. Hoe duurzamer dat wordt, hoe duurzamer aquathermie wordt. Ook gaf Katja Kruit inzicht in  het nationale potentieel. Dat is aanzienlijk. Zo wordt het potentieel van TEO ingeschat op ongeveer 150 PJ, ruim 40% van de totale verwachte jaarlijkse warmtevraag in de gebouwde omgeving van 350 PJ per jaar in 2050. Voor TEA is het 56 PJ per jaar. Deze potentie kent wel overlap, het is dus niet én 150 PJ én 56 PJ.

Dat er meer en meer interesse komt, blijkt uit de ambitie van de gezamenlijke waterbeheerders om waterbronnen onder hun beheer te ontsluiten en een programmavoorstel voor 3 jaar voor kennisontwikkeling en proeftuinen. Daarnaast heeft de Amsterdamse wethouder Sharon Dijksma de ambitie voor Amsterdam om 60% van de warmtevraag van deze stad via aquathermie te gaan opwekken.

De praktijk
Boudewijn Janse de Jonge, business developer bij Eneco, lichtte vervolgens toe hoe Eneco vanaf 2021 warmte uit afvalwater (TEA) gaat leveren voor 10.000 huishoudens in Utrecht. Het project van Eneco richt zich op het winnen van warmte door een grote warmtepomp uit het afvalwater van de RWZI (Rioolwater zuiveringsinstallatie). Deze wordt momenteel langs de Vecht gebouwd. Die warmte voor 10.000 huishoudens wordt gevoed aan een bestaand warmtenet in Utrecht. Deze warmte vervangt bestaande warmte die met fossiele brandstoffen wordt opgewekt. Het project is een partnership met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.

Ook Boudewijn Janse de Jonge besprak transparant de kansen, maar ook de uitdagingen van zo’n nieuw project. De bouw van het project start in Q1 2020. Vanaf Q2 2021 wordt er warmte geleverd vanuit het afvalwater.

Deze twee interessante presentaties gaven voer voor een constructieve en inhoudelijke discussie. Doordat er een breed publiek was – ondernemers en vertegenwoordigers van overheden, energiebedrijven, adviesbureaus en de unie van waterschappen, zijn er mooie nieuwe verbindingen en contacten ontstaan.

Het rapport van CE Delft is hier te downloaden.