Flex delen over de grens blijft moeilijk en inefficient

Het meeste recente voorstel van de nationale netbeheerders voor Europese integratie van de onbalansmarkt is geen echte harmonisatie. Dat is de reactie van Energie-Nederland op het voorstel voor implementatie van een platform voor integratie van het mFRR onbalansproduct.

Flex is kans voor Europese onbalansmarkt

De Europese integratie van de onbalansmarkt zou het mogelijk moeten maken dat er een grotere pool aan flexmiddelen ontstaat. Dit is efficiënter dan flex lokaal of per land te regelen. Dit is zeer belangrijk bij de transitie naar een CO2 neutrale energievoorziening. Opwek via zon en wind zorgen daarbij voor meer onzekerheid. Voor deze integratie consulteren de gezamenlijke nationale transmissienetbeheerders een voorstel voor implementatie van een platform voor Europese integratie van het mFRR onbalansproduct. In Nederland is dit product bekend als reservermogen en noodvermogen. Beide producten worden incidenteel ingezet door TenneT als aanvulling op het regelvermogen.

Marktwerking als basis voor balancering

Energie-Nederland pleit voor een model waar marktpartijen volledig de financiële verantwoordelijkheid krijgen/houden voor hun onbalansen. Dat is het verschil tussen wat een partij aangeeft wat hij gaat doen – en wat er uiteindelijk daadwerkelijk is gebeurd in het elektriciteitssysteem. De transmissienetbeheerder moet alleen reserves activeren als er ook daadwerkelijk een onbalans is opgetreden. Dit systeem kennen we in Nederland al vanaf het begin van de liberalisering en heeft geleid tot een concurrerende markt met innovatieve flexproducten. In onze ogen is dit ook de geest van de Energie Balanceringsverordening op basis waarvan het voorstel wordt gedaan.

Voorstel leidt niet tot harmonisatie

In onze ogen voldoet het voorstel maar ten dele aan deze verordening. Om een efficiënte markt te krijgen moet het product in alle landen gelijk zijn. Het voorstel harmoniseert maar ten dele. Sterker nog, eigenlijk staan er twee standaardproducten omschreven. Ook de activeringsfilosofie wordt niet geharmoniseerd, wat leidt tot verstoring van marktprijzen en verschillend gebruik van de verschillende onbalansproducten. Tenslotte staat het voorstel ook zogenaamde elastische vraag van TSOs toe. Aan deze optie kleven vele nadelen en het is in onze ogen niet te verenigen met de reactieve rol van de TSO. Overigens wordt in dit voorstel (evenals het voorstel voor aFRR, dat vorige maand werd geconsulteerd) de interactie tussen de producten niet behandeld, wat volgens ons essentieel is. Het voorstel voor de beprijzing van onbalans wordt pas later gedaan. Dit maakt de beoordeling van het huidige voorstel lastig.

Ook prikkels harmoniseren

Samengevat maken de transmissienetbeheerders weinig echte keuzes en lijkt het erop of de verschillende transmissienetbeheerders elkaar vooral als concurrenten zien. Dit gaat niet leiden tot een gelijk speelveld. Mogelijk dat een deel van het gebrek aan samenwerking komt door verschillende prikkels in de regulering van de verschillende landen. Hier ligt een uitdaging voor de toezichthouders die een beslissing over het voorstel moeten nemen.