Ontbijtsessie geeft inzicht in energiearmoede

Vandaag startte Energie-Nederland met een nieuwe reeks ontbijtsessies, met als aftrap: energiearmoede. Na de eerste succesvolle serie rondom nieuwe technologieën afgelopen jaar, staat dit jaar in het teken van de ‘niet-technologische kant van de energietransitie’.

“Energiearmoede kent geen eenduidige definitie”, aldus Koen Straver, onderzoeker bij ECN/TNO. Een veelgebruikte definitie voor energiearmoede is wanneer er sprake is dat >10% van het inkomen aan de energierekening wordt besteed. De werkelijkheid is echter niet zo scherp in te delen als deze kwantitatieve scheidslijn. Voornoemde definitie omvat bijvoorbeeld niet de groep mensen die ’s winters niet stoken, zich met dikke dekens warmt, geen gas gebruikt om te koken en koud doucht. Kortom, de groep die alle comfort ontbeert teneinde de rekening zo laag mogelijk te houden.

Bureaucratische paradox
Lector Armoede Interventies, Roeland van Geuns, aan de Hogeschool van Amsterdam laat zien dat ongeveer 600.000 huishoudens op of onder de lage-inkomensgrens leven. En dat 18,5% van de Nederlanders problematische schulden heeft, of risico loopt om in de schulden terecht te komen. Kenmerken van deze groep zijn: laagopgeleid, vaak levend van een bijstandsuitkering en ongeveer een kwart heeft te kampen met beperkte taal- en rekenvaardigheden. “Armoede is dus oververtegenwoordigd bij mensen die minder mogelijkheden hebben om de regie over hun eigen leven te voeren”, aldus Van Geuns. Deze doelgroep wordt geconfronteerd met een complex en ingewikkeld overheidssysteem waarbij het aanvragen van onder andere toeslagen niet eenvoudig is. Oftewel, “We hebben te maken met een bureaucratische paradox”. Van Geuns wijst erop dat ons systeem ingericht is op ‘bewijzen’. Burgers moeten bewijzen dat zij iets wel of niet kunnen. Keer op keer opnieuw. Hoe dan wel om te gaan met deze groep? Van Geuns pleit ervoor om meer uit te gaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen en voegt daar de praktische tips aan toe: communiceer in eenvoudige taal en bied oplossingen die aansluiten bij de (financiële) mogelijkheden van de klant.

Step2Save: simpel en doeltreffend werken aan energiearmoede
Vattenfall gaf een inkijk in het project Step2Save dat zij, samen met de gemeente Amsterdam, al enige jaren doen. Het principe van Step2Save is even simpel als doeltreffend. Jaarlijks leidt Vattenfall 10 personen, komend vanuit de bijstand, op tot energiecoach. Training in gespreksvaardigheden, leiderschap en kennis over energie zijn hierbij belangrijke ingrediënten. Vervolgens gaan deze coaches een jaar ‘de wijk in’, op aanwijzen van de gemeente, en komen zo binnen bij de lage-inkomensgezinnen. Deze gezinnen ontvangen naast een energiebox gevuld met allerhande bespaarproducten, ook een-op-een begeleiding voor hun eigen situatie. Informatie via de lokale scholen en een evaluatiegesprek maken de interventie compleet. Het is een proces van de lange adem, waarbij vertrouwen winnen een belangrijk aspect is. Intensief? Ja! Duidelijke resultaten? Niet altijd direct meetbaar voor de energiecoach. Toch laat onderzoek zien dat er wel degelijk een positief effect is en dat een huishouden gemiddeld 100 euro op jaarbasis bespaart als resultaat van deze intensieve interventie. Hoopvol? Dat zeker. Niet alleen een direct financieel voordeel en energiebesparing. Maar ook, zo vertelde Frans Dolieslager projectleider van Step2Save bij Vattenfall, weten jaarlijks 8 á 9 van de 10 energiecoaches door te stromen naar een vaste baan.

Een toolkit en de lessons learned over interventies bij energiearmoede zijn te vinden via www.energiearmoede.nl

De volgende ontbijtsessie staat gepland op dinsdag 26 november met als thema Sociale Innovatie. Kijk op de website voor meer informatie.