In gesprek met politica Carla Dik-Faber

Elke maand spreken we prominenten uit het energieveld over hun visie op de sector en de energietransitie. We spreken met Carla Dik-Faber, Tweede Kamerlid namens de ChristenUnie en mede-indiener van de nieuwe Klimaatwet. “Zorgen voor de schepping is de opdracht die ik elke dag voel als ik naar mijn werk ga. Die opdracht komt tot uiting in de klimaatwet.”

Carla Dik-Faber, Tweede Kamerlid ChristenUnie

Hoe bijzonder is het in de Nederlandse verhoudingen dat er nu zo’n breed gedragen voorstel uit de Kamer ligt? Dat lijkt nooit eerder gebeurd. Wat zegt dit over deze wet en het belang ervan? 

Ik ben ontzettend blij dat er nu een klimaatwet ligt. Zorg dragen voor de schepping, is de opdracht die ik elke dag voel als ik naar mijn werk ga. De klimaatwet is wat dat betreft een mijlpaal. Toen in Parijs de onderhandelingen werden gevoerd over het klimaatakkoord, was ik erbij. Het was een heel indrukwekkende ervaring.

Dat zoveel landen toen overeenstemming hebben bereikt is bijzonder. Dezelfde urgentie heb ik ook nu weer gezien bij de onderhandelingen voor onze klimaatwet. Het is een breed gedragen voorstel vanuit het brede politieke midden. Van VVD tot SP. Het belang om nu aan de slag te gaan met de vertaling van het akkoord van Parijs in een klimaatwet, is partijpolitiek-overstijgend.

Iedereen heeft gezegd: we willen klimaatverandering tegengaan en deze aarde goed doorgeven aan de generaties van onze kinderen en kleinkinderen. Als je overeenstemming hebt over zo’n doel, dan bereik je sneller consensus over de inhoud. De handtekening die ik heb gezet onder de klimaatwet is zeker niet alleen voor deze regeerperiode.

Deze wet toont ons commitment voor de lange termijn en geeft duidelijkheid naar burgers en bedrijven over onze ambities en doelen. Het geeft bedrijven investeringszekerheid. Deze wet functioneert als een kader voor ons toekomstig handelen en het energieakkoord dat op 10 juli wordt gepresenteerd is de concrete invulling met maatregelen.

De klimaatwet spreekt over een streven naar 49% minder CO₂-uitstoot in 2030. Het regeerakkoord noemt die 49% een doelstelling. Hoe kijk jij hier als coalitiepartner tegenaan? 

Voor mij staat de doelstelling dat we die 49 procent halen recht overeind. Dat is in mijn ogen een minimum. Niet voor niets hebben we afspraken gemaakt in het regeerakkoord om in Europa te pleiten voor 55 procent CO2-reductie. Nederland scoort op dit moment onvoldoende als het gaat om het verminderen van CO2-uitstoot en de opwek van duurzame energie.

We bungelen onderaan de lijst met Europese landen, maar werken nu aan een inhaalslag. Ik wil dat we samen met de groep koplopers naar 55 procent CO2-reductie gaan in 2030. Zweden en Denemarken zijn landen waar we een voorbeeld aan kunnen nemen. Aan die koplopers moeten we ons meten. Overigens richt de klimaatwet zich niet alleen op CO2-reductie, het is breder dan dat. We focussen ons ook op de energietransitie. In 2050 moet onze elektriciteitsproductie 100 procent CO2-neutraal zijn.

De klimaatwet kent geen sancties. Dan zou je kunnen betwijfelen of de politiek straks de wet serieus neemt. Wat zorgt er volgens jou voor dat de klimaatwet ook zonder sancties serieus wordt uitgevoerd en doelen worden behaald?

Inderdaad, we hebben geen sancties opgenomen in de wet. Tegelijk is duidelijk dat de klimaatwet niet vrijblijvend is. Wat we daarvoor hebben ingebouwd zijn sturingsmechanismen. De vierde donderdag van oktober heet voortaan ‘Klimaatdag’. Dan moet duidelijk worden of de klimaatdoelen binnen bereik liggen en of aanvullend beleid nodig is.

Het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) presenteert op de Klimaatdag de Klimaat- en Energieverkenningen. Het kabinet reageert daarop met de Klimaatnota en de Raad van State geeft een onafhankelijk oordeel. Als het nodig is sturen we bij om ervoor te zorgen dat de doelen die we hebben gesteld ook behaald zullen worden.

Er wordt nu hard gewerkt aan een klimaatakkoord op Hoofdlijnen. Eind dit jaar zou dat helemaal klaar moeten zijn. De klimaatwet geeft aan dat het kabinet in 2019 voor de eerste keer met een klimaatplan komt. Hoe zie je de verhouding tussen die twee? 

De klimaatwet is helder, dat is zoals gezegd het kader waarbinnen we maatregelen nemen. Het klimaatplan beschrijft de zaken die nodig zijn om de doelen te behalen en dat krijgt elke vijf jaar een update. We moeten in dat plan kijken of de handelswijzen die we onszelf hebben voorgenomen voldoende zijn.

Het klimaatplan is een soort thermometer: doen we de goede dingen en doen we voldoende? Elke twee jaar kijken we of de maatregelen uit het klimaatplan passen bij de nieuwe werkelijkheid en worden er, zo nodig, aanvullende maatregelen genomen.

Volgens onderzoek van Een Vandaag vindt bijna 7 op de 10 Nederlanders de klimaatwet een goede zaak. Datzelfde onderzoek geeft echter ook aan dat mensen zich zorgen maken over de kosten. En op de vraag of Nederland het doel voor 2050 gaat halen verwacht 75% van niet. Er is dus draagvlak, maar dat is niet automatisch verzekerd. Wat moet er volgens jou gebeuren om het draagvlak nu en in de toekomst blijvend te verzekeren?

Ik wil ook dat de energietransitie betaalbaar blijft. Ik ben erg hoopvol over het concept ‘gebouwgebonden financiering’. Hiermee kun je op je woning een lening afsluiten om investeringen te doen in besparing en opwekking. Bijvoorbeeld het isoleren van je huis en de aanschaf van zonnepanelen. De lening zit niet aan een persoon, maar aan de woning vast. Zo kun je wanneer je verhuist de lening overdragen aan de volgende bewoner. Dat kan via een vereniging van eigenaren of een woningcoöperatie. Een mooi voorbeeld hiervan, vind ik ‘Stroomversnelling,’ dat lijkt al erg succesvol.

Wat betreft de scepsis van mensen over het behalen van de doelen: er is maar één optie en dat is dat we de doelen gaan behalen. Ik begrijp dat het probleem zo groot en mondiaal is dat mensen zich afvragen welk verschil zijzelf nou kunnen maken. Het probleem lijkt zich op dit moment voornamelijk elders in de wereld af te spelen.

Ondertussen krijg ik ook van de Nederlandse boeren te horen dat ze kampen met de extreme droge en natte perioden. Zij beginnen de klimaatverandering te merken. We moeten dus aan de slag en iedereen kan het verschil maken! Als ik zie hoeveel dakpotentieel nog onbenut is, denk ik: die stap kan snel worden gezet.

Er ligt een grote opgave bij gemeenten om mensen handelingsperspectief te bieden. Ik zie ook dat mensen duurzaamheid steeds belangrijker gaan vinden en zich willen inzetten voor een beter klimaat.