Verbod op afname laagcalorisch gas roept vragen op

Vanaf 1 oktober 2022 mogen negen grootverbruikers van laagcalorisch gas met een verbruik van meer dan 100 miljoen m³ per jaar geen gebruik meer maken van hun aansluiting op het laagcalorisch gasnet. Landelijk gasnetbeheerder GTS krijgt tussen 2020 en 1 oktober 2022 daarom de taak om deze afnemers om te schakelen naar een aansluiting waarmee hoogcalorisch gas kan worden onttrokken. Het wetsvoorstel, dat in april 2019 ter consultatie lag, roept vragen op.

Energie-Nederland erkent de urgentie voor een versnelde beëindiging van de gaswinning in Groningen. Ook onze leden onderkennen die maatschappelijke verantwoordelijkheid. De tijd voor aanpassingen is echter te kort en compensatie is onzeker. Energie-Nederland pleit daarom voor het wijzigen van het wetsvoorstel en deed hiervoor een schriftelijke inbreng.

Te weinig tijd voor omschakeling

Er is te weinig tijd om de benodigde aanpassingen voor aansluiting op het hoogcalorisch gasnet te plannen en uit te voeren. De zeer korte tijdsperiode tussen de inwerkingtreding van de wet (begin 2020) en de ingangsdatum van het verbod (1 oktober 2022) leidt ertoe dat de betrokken partijen (zowel GTS als de afnemers) een te korte tijd krijgen om de benodigde aanpassingen te plannen en uit te voeren.

Daarnaast kunnen de aanpassingen enkel in de zomer plaatsvinden, vanwege de leveringszekerheid van warmte aan consumenten. Het door de overheid aangeboden alternatief, totale verduurzaming, is in de korte tijdsperiode ook niet mogelijk. Het wetsvoorstel moet beter rekening houden met deze verantwoordelijkheden van warmteproducenten.

De lasten zijn niet proportioneel

In de huidige vorm van het wetsontwerp draagt slechts een kleine groep bedrijven de lasten van de afkoppeling. Gasnetbeheerder GTS kan kosten via de nettarieven in rekening brengen bij haar klanten. De afnemers hebben daarentegen geen manieren om noodzakelijke kosten terug te verdienen. Het gebruik van hoogcalorisch gas levert namelijk geen meerwaarde op. In sommige gevallen brengt het zelfs hogere kosten met zich mee.

Het wetsvoorstel voorziet daarnaast in een onduidelijke nadeelcompensatieregeling. Het is vooralsnog niet duidelijk in hoeverre de bedrijven daar gebruik van kunnen maken, terwijl zij nu al kosten maken. De beperkte compensatieregeling en de korte overgangstermijn zitten een stabiel investeringsklimaat in de weg.

Dat het verbod vanwege de Nederlandse gasafkoppeling te voorzien was, is in de ogen van Energie-Nederland geen goed argument voor deze disproportionele kosten. Een verbod op gaswinning in Groningen betekent immers geen automatische stop op de afname van laagcalorisch aardgas. Daarnaast hebben afnemers geen keuze gehad in verschillende gasnetten en was het voorheen ook niet mogelijk om van gasnet te wisselen.