Nederland moet zo snel mogelijk een centrale capaciteitsmarkt invoeren om de leveringszekerheid van elektriciteit waarborgen. Dat concludeert Energie-Nederland op basis van onderzoek door Compass Lexecon, dat op 9 september wordt aangeboden aan minister Sophie Hermans. Een centrale capaciteitsmarkt vergoedt assets zoals elektriciteitscentrales en batterijen voor hun beschikbaarheid. Voor centrales is dat echt nodig, omdat investeringen in onderhoud en nieuwbouw nu al onrendabel zijn en dus uitblijven. Zonder capaciteitsmarkt dreigen bestaande centrales uit bedrijf te gaan en kan Nederland vanaf 2030 stroomtekorten verwachten wanneer wind en zon onvoldoende elektriciteit leveren.
‘De tijd dringt’, waarschuwt Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van Energie-Nederland. ‘Elektriciteitscentrales blijven onmisbaar in de energietransitie, ook met het stijgende aandeel elektriciteit uit zon en wind. Om te kunnen blijven elektrificeren én stroomtekorten te voorkomen in de toekomst, moeten we nu ingrijpen. Dit onderzoek toont aan dat een centrale capaciteitsmarkt een structurele oplossing biedt. Het opzetten van zo’n mechanisme is een intensief traject wat meerdere jaren in beslag neemt. Haast is dus geboden.’
Verschillende onderzoeken, zoals de jaarlijkse Monitor Leveringszekerheid van TenneT, tonen aan dat de leveringszekerheid van het Nederlands elektriciteitssysteem onder druk staat.
Minister Hermans nam het rapport vandaag in ontvangst: “Een betrouwbare en betaalbare energievoorziening is cruciaal. Dat belang neemt alleen maar toe bij de huidige geopolitieke spanningen. Het is duidelijk dat maatregelen nodig zijn om te zorgen dat de leveringszekerheid ook op de lange termijn op orde blijft in Nederland. We werken naast een capaciteitsmechanisme verschillende opties uit en nemen komend jaar een besluit. Maatregelen zijn kostbaar en complex en vragen daarom om een zorgvuldige afweging. Ik ben blij dat Energie-Nederland actief meedenkt over oplossingen.”
Directe gevolgen Nederlandse samenleving
Het snel toenemende aandeel van elektriciteit uit wind en zon drukt het aantal draaiuren van regelbare elektriciteitscentrales fors en daarmee de inkomsten, tegelijkertijd krijgen deze centrales te maken met sterk stijgende kosten van bijvoorbeeld de toelevering van gas. Daardoor is het nu vaak al onzeker of investeringen in groot onderhoud van bestaande centrales zijn terug te verdienen door de grote mate van beleidsonzekerheid. Het risico dat centrales dichtgaan, groeit hierdoor. De centrales kunnen dan niet langer bijspringen als er te weinig elektriciteit is, waardoor leveringszekerheid verder in het geding raakt. Dit heeft directe gevolgen voor de Nederlandse samenleving, maar ook het investeringsklimaat en daarmee de concurrentiepositie binnen Europa.
Stabieler investeringsklimaat
In de meeste landen om ons heen is een capaciteitsmarkt al succesvol geïntroduceerd. Hierbij geven netbeheerders via tenders aan wanneer en waar zij extra capaciteit verwachten nodig te hebben. De technieken die tegen de laagste kosten in deze capaciteit kunnen voorzien, worden geselecteerd. Dat kunnen centrales zijn, maar ook batterijen of vraagrespons van grote bedrijven.
De kosten voor het realiseren van een capaciteitsmarkt in Nederland worden beraamd op een half miljard euro per jaar. Daar staan echter ook opbrengsten tegenover, zoals minder prijspieken en naar verwachting gemiddeld minder grote stijging van de elektriciteitsprijzen, die het investeringsklimaat in Nederland ten goede komen. Het onderzoek van Compass Lexecon raamt de opbrengsten van een centrale capaciteitsmarkt in Nederland op 2,5 tot 3 miljard euro per jaar voor de samenleving.
Lees hier het onderzoek van Compass Lexecon
