In een tijd van geopolitieke spanningen waarin de leveringszekerheid van gas onder druk staat, blijkt de inzet van kussengas in bestaande gasopslagen een slimme en betaalbare oplossing te bieden. In plaats van het opzetten van een nieuwe strategische gasreserve – een kostbaar proces – kan Europa gebruikmaken van ‘kussengas’ dat al aanwezig is in de ondergrond, dat concluderen CE-Delft en Jilles van den Beukel in een onderzoek uitgevoerd in opdracht van Energie-Nederland. Vandaag werd het onderzoek overhandigd aan Caroline Kollau, directeur Energiemarkt van het ministerie van Klimaat en Groene groei.
Uit het onderzoek blijkt de kans op fysieke tekorten van gas extreem klein. Hoewel extreme scenario’s – zoals een wereldwijde LNG-boycot of een grootschalige aanslag op de gasinfrastructuur – niet volledig uit te sluiten zijn, zijn dit uitzonderlijke gebeurtenissen. Het aanleggen van omvangrijke noodvoorraden zou een kostbare verzekering zijn, waarvan het zeer de vraag is of die ooit nodig zal zijn. De kosten staan daarmee niet in verhouding tot het risico. Het inzetten van kussengas is daarentegen een relatief goedkope aanpak, die dekking biedt voor het onvoorstelbare zonder onnodige uitgaven.
Kussengasreserve
Kussengas is het gas dat permanent in een opslag moet blijven om voldoende druk te behouden. In heel Europa is meer permanent kussengas opgeslagen dan het gas wat jaarlijks in de zomer geïnjecteerd wordt en weer geproduceerd wordt in de winter. Normaal gesproken mag dit gas niet worden gewonnen, maar CE-Delft presenteert een voorstel waarin deze enorme hoeveelheid gas in noodsituaties kan dienen als strategische reserve.
Om kussengas in crisissituaties te kunnen gebruiken, stelt CE-Delft voor om een speciale vergunning te onderzoeken: een zogenaamde noodwinningsvergunning. Daarmee kan de minister in geval van nood besluiten om het gas tijdelijk beschikbaar te maken, waarbij zorgvuldig wordt gekeken naar de veiligheid en het maatschappelijk belang – zoals het betaalbaar houden van energie. Deze “kussengasreserve” kan zowel ingezet worden in het geval van fysieke tekorten aan gas (noodvoorraad) als voor het verlagen van extreme prijspieken (strategische reserve). De laatste optie is het vergelijkbaar met de olievoorraden die landen aanhouden voor crisissituaties.
Economisch voordeel
Het voordeel van kussengas boven nieuwe gasreserves aanleggen, is dat er geen nieuw gas aangekocht hoeft te worden. Hierdoor wordt de gasmarkt niet verder belast. In tegenstelling tot andere grote strategische gasreserves, die jaarlijks tientallen tot honderden miljoenen euro’s kosten, is kussengas al aanwezig in de opslag en kan het tegen zeer beperkte kosten beschikbaar worden gesteld. Als de gasprijs tijdelijk hoog is, kan het gas worden verkocht waardoor de Europese gasprijs voor huishoudens en bedrijven daalt. En als de prijs na de crisis laag is, kan het weer voordelig worden aangevuld. Ook blijft de commerciële gasopslagcapaciteit behouden. En in veel gevallen kan het eerste deel van het kussengas zelfs zonder technische aanpassingen worden gewonnen. Daarmee biedt dit alternatief een efficiënte en direct toepasbare oplossing voor toekomstige energiecrisissen.
Foto: Caroline Kollau, directeur Energiemarkt van het minister van Klimaat en Groene groei nam het onderzoek in ontvangst van directeur Energie-Nederland Sam Collot D’Escury.
