Om de leveringszekerheid van elektriciteit te garanderen, moet Nederland nu werk maken van een capaciteitsmarkt. Naar aanleiding van het rapport “Regel het regelbare” van Publieke Zaken en Quo Mare benadrukt Energie-Nederland opnieuw het belang van een capaciteitsmarkt om de leveringszekerheid van elektriciteit te waarborgen. De branchevereniging pleit hier al langere tijd voor. Het rapport bevestigt dat nu actie nodig is om toekomstige leveringsproblemen te voorkomen.
Belangrijke keuze
“De vraag naar elektriciteit neemt toe en het aandeel van zon en wind ook. Daar zijn wij blij mee, maar tegelijkertijd neemt daardoor het aantal draaiuren van flexibel inzetbare elektriciteitsproductie juist fors af,” zegt Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van Energie-Nederland. “Dit rapport bevestigt waar Energie-Nederland al langer voor waarschuwt. Nederland staat voor een cruciale keuze. Zonder ingrijpen dreigt de leveringszekerheid in het geding te komen. Investeren in een robuust energienetwerk met ook voldoende regelbare productie is essentieel. Een capaciteitsmarkt die dat borgt, moet met spoed geregeld worden.”
Groei van zon en wind, minder flexibiliteit
Het aandeel zon- en windenergie in de elektriciteitsmix is de afgelopen jaren sterk gegroeid – een belangrijke stap voor de energietransitie. Maar omdat deze bronnen niet regelbaar zijn, blijft flexibele capaciteit noodzakelijk. Door het dalend aantal draaiuren van die capaciteit, staat de rentabiliteit van bestaande centrales onder druk en zijn investeringen in(om)bouw steeds risicovoller geworden. Een capaciteitsmarkt is een systeem dat ervoor zorgt dat er altijd voldoende productiecapaciteit beschikbaar is om aan de elektriciteitsvraag te voldoen.
Afname regelbaar vermogen
Het aantal gascentrales, momenteel de belangrijkste bron van regelbaar vermogen, neemt af. In 2033 verwacht ‘Regel het regelbare’ nog circa 9 GW , tegenover 12,5 GW nu. Tegelijkertijd is er dan 23 GW nodig. Netbeheerder TenneT waarschuwde in de Monitor Leveringszekerheid 2024 al voor mogelijke tekorten rond 2033.
Import niet vanzelfsprekend
Import kan een belangrijke bijdrage aan de leveringszekerheid vormen, maar periodes van weinig zon en weinig wind treffen vaak niet alleen Nederland. Ook strategische overwegingen van buurlanden kunnen de beschikbaarheid van import beperken. Uiteraard kunnen batterijen voor korte perioden bijdragen. LDES (Long Duration Energy Storage) en vraagsturing zullen in de toekomst ook een grotere rol gaan spelen. Maar dan nog is er een resterende behoefte om langere periodes met amper hernieuwbare opwek in te vullen waarvoor regelbaar vermogen nodig is.
Capaciteitsmarkt noodzakelijk
‘Regel het regelbare’ pleit voor een capaciteitsmechanisme om bestaand en nieuw regelbaar vermogen beschikbaar te krijgen. In omringende landen worden producenten hiervoor al financieel gecompenseerd. “Nederland moet deze stap nu ook zetten om leveringszekerheid te borgen en hoge maatschappelijke kosten te voorkomen,” aldus Van Nieuwenhuizen.
