Om te voorkomen dat duurzame energieprojecten vertraging oplopen of helemaal stilvallen, werken aannemers, initiatiefnemers en opdrachtgever hard om te bouwen zonder uitstoot van stikstof. Zo worden problemen met vergunningen voorkomen en worden projecten gerealiseerd die juist een bijdrage leveren aan het terugdringen van uitstoot. Klein en middelgroot bouw- en transportmaterieel wordt al volop geëlektrificeerd. Zwaar en specialistisch materieel en zware vrachtwagens zijn nog niet altijd in een elektrische variant beschikbaar. APPM maakte in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en Energie-Nederland de actuele stand van zaken op en doet aanbevelingen om schoon en emissieloos bouwen te versnellen en mainstream te maken. Ook Bouwend Nederland steunt de aanbevelingen van het rapport. “We laten zien dat stikstofvrij bouwen aan schone energieprojecten geen toekomstbeeld is, maar praktijk die nu al werkt,” zegt Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van Energie-Nederland. NVDE voorzitter Olof van der Gaag: “Wij doen wat we kunnen om projecten te realiseren die de stikstofuitstoot verminderen. Met een beetje hulp, doen we dat ook nog zonder stikstofuitstoot tijdens de bouw”.

Subsidies én stikstofarm aanbesteden
De aanschaf van vooral zwaar en specialistisch zero-emissie materieel is vaak nog twee à drie maal zo duur als conventioneel materieel. Ook het ombouwen van bestaand materieel is nog kostbaar, maar wordt snel goedkoper. Er zijn twee routes die de omschakeling van fossiel naar schoon materieel kunnen versnellen. Beiden zijn nodig, vinden NVDE en Energie-Nederland. In de eerste plaats moeten bestaande subsidieregelingen ruimhartig toegepast en opgehoogd worden. Aannemers, zeker in het MKB, hebben immers ruimte nodig om de extra investeringen te doen, voordat zij deze kunnen terugverdienen in hun opdrachten. Daarnaast zullen aannemers met een geruster hart een dure, schone machine kopen, als zij er zicht op hebben dat opdrachtgevers daar ook écht om gaan vragen en bereid zijn ervoor te betalen. Schoon bouwen moet dus de norm worden bij aanbestedingen en opdrachtgevers. NVDE en Energie Nederland roepen daarom samen met Bouwend Nederland alle opdrachtgevers (publiek en privaat) en aannemers op om het SEB-convenant te ondertekenen.  

Slim ontwerpen
Initiatiefnemers en opdrachtgevers kunnen ook zelf aan de bak. Er valt winst te behalen door stikstofarm te ontwerpen. Hierdoor kan de bouw met lichtere en minder machines worden uitgevoerd. Ook helpt het om te werken met prefab materiaal. Dat scheelt vervoersbewegingen in de bouwfase.

Voorwaarde: genoeg stroom
Om te kunnen werken met elektrisch materieel, is een aansluiting nodig op de bouwlocatie. Zijn die beschikbaar in de buurt of valt een aansluiting te delen? Zorg anders voor het op tijd aanvragen van een aansluiting. Bezie ook hoe in het bouwproces rekening kan worden gehouden met pieken op het net: kun je het materieel laden op rustige momenten? Als een aansluiting niet te realiseren is, kunnen batterijen, accupakketten of zero-emissie-aggregaten uitkomst bieden. 

Vooral elektrische voertuigen al veel gebruikt
De uitkomsten van de APPM-studie zijn in lijn met een eerdere inventarisatie onder leden van de NVDE en aangesloten branches in januari 2025 over stikstofloos bouwen aan duurzame energieprojecten. Van de ondervraagde bedrijven ziet bijna de helft het stimuleren van emissieloze voertuigen en materieel, waar nodig ondersteund met subsidies, als een belangrijke oplossing. Zo’n veertig procent past al emissievrije voertuigen of materieel toe. Met name elektrische voertuigen worden al door een kwart van de responderende bedrijven gebruikt. Veertig procent overweegt dit, terwijl een zesde aangeeft dat elektrische voertuigen financieel niet haalbaar zijn. Ook elektrische machines zoals pompen of graafmachines worden al regelmatig toegepast, al is dat in iets mindere mate dan bij voertuigen het geval. Groene energie op de bouwplaats (via het stroomnet) is nog steeds een uitdaging, maar hier komen steeds meer oplossingen en initiatieven voor. Batterijen worden door een meerderheid van de bedrijven toegepast of overwogen. Efficiënte bouwprocessen door prefab of slimme logistiek worden vaak toegepast.