Hoge energieprijzen vorig jaar leiden tot stijging achterstanden in eerste kwartaal 2023

Als gevolg van de stijgende energieprijzen luidden energieleveranciers vorig jaar de noodklok; het aantal mensen met betalingsproblemen zou fors groeien. Nu de jaarafrekeningen die in dit kwartaal afliepen op de deurmat vallen, zien energieleveranciers in het eerste kwartaal van 2023 een stijging van achterstanden. Dit blijkt uit analyse van Energie-Nederland. De impact van het prijsplafond en het Tijdelijk Noodfonds Energie zullen waarschijnlijk de komende maanden leiden tot een daling van de betalingsachterstanden.

De gestegen energiekosten, met name eind vorig jaar, zorgden in het eerste kwartaal van 2023 voor een verdubbeling van de hoogte van betalingsachterstanden ten opzichte van vorig jaar ten opzichte van het gemiddelde over 2022[1]: de openstaande bedragen stegen tussen de 20% en 50% als gevolg van de hoge tarieven van de afgelopen maanden. Ook het aantal aanmaningen groeide met meer dan 30%. Tegelijkertijd zien energieleveranciers dat er veel meer klanten contact opnemen met hun leverancier om een betalingsregeling af te spreken. Het aantal nieuwe betalingsregelingen verdubbelde in de afgelopen periode. Voorzitter Cora van Nieuwenhuizen: “We zien het aantal aanmaningen minder hard stijgen dan het aantal regelingen. Dat betekent dat een groter deel van de klanten met betaalachterstanden aan de slag is om deze op te lossen. En dat is belangrijk want hoe eerder je aan de bel trekt, hoe sneller je een oplossing kunt vinden om problematische schulden te voorkomen”.

Betaalproblemen aanpakken

Om klanten met betaalproblemen optimaal te helpen, hebben energieleveranciers extra maatregelen getroffen. Bijvoorbeeld via een sociaal incassobeleid waarbij leveranciers samen met de klant naar oplossingen zoeken. Maar ook door in samenwerking met de overheid de afsluitregeling aan te scherpen zodat betalingsachterstanden al vroeg kunnen worden gemeld bij gemeenten en afsluiting voorkomen kan worden.
Om huishoudens tegemoet te komen, stelde het kabinet een prijsplafond in voor 2023 en lanceerden energieleveranciers het Tijdelijk Noodfonds Energie. Hieraan hebben verschillende energieleveranciers in totaal € 25 miljoen bijgedragen om steun te bieden aan de meest kwetsbare huishoudens. Ook de Rijksoverheid droeg € 25 miljoen bij. Omdat de huidige betalingsachterstanden gedeeltelijk zijn ontstaan vóórdat het prijsplafond en het Noodfonds in werking traden, zal de impact van deze hulpmaatregelen pas vanaf het komende kwartaal zichtbaar zijn in de cijfers.

Verwachting: daling van aantal betalingsachterstanden

De afgelopen periode zijn de inkoopprijzen verder gedaald, waardoor de tarieven bij de meeste leveranciers onder het prijsplafond liggen. Deze daling zien klanten terug op hun jaarafrekening en dit zal naar verwachting de komende periode ook resulteren in een daling van het aantal betalingsachterstanden.
Ondanks dat blijft de noodzaak hoog om ook in de toekomst gerichte steun te bieden aan mensen met lage- en middeninkomens. Energie-Nederland riep al eerder het kabinet op om – voortbordurend op de ervaring en organisatie van het Noodfonds – een eigen fonds voor de komende winter in te richten zodat huishoudens die écht hulp nodig hebben, ondersteund worden bij het betalen van de energierekening.

[1] Het totale bedrag aan achterstanden 0-90 dagen bij consumentenklanten