Congestiemanagement: het elektriciteitsnet beter benutten

Wat is congestiemanagement? En waarom is het een essentieel onderdeel om het elektriciteitsnet beter te benutten en zo de energietransitie te versnellen?

Achtergrond

Er is beperkte transportcapaciteit op het elektriciteitsnet. In grote delen van het land wordt geen duurzame productie (zoals wind- en zonneparken) meer aangesloten. En in sommige delen van het land geldt dat zelfs voor nieuwe stroomgebruikers (zoals nieuwe bedrijven of woonwijken). Verzwaring en uitbreiding van het net is belangrijk, maar vergt veel tijd. Daarom moet ook worden ingezet op een betere benutting van het net. Het belangrijkste middel daarvoor is congestiemanagement.

Wat is congestiemanagement?

Als er veel elektriciteit getransporteerd moet worden, kan het zijn dat een netcomponent overbelast wordt. In dat geval dreigt een lokale onderbreking van de stroomvoorziening. Om dat te voorkomen, moet de netbeheerder tijdig ingrijpen. Het beheren van zo’n knelpunt in het net (congestie) wordt congestiemanagement genoemd.

Als bijvoorbeeld op een zonnige dag zonneparken veel elektriciteit leveren, kan de netbeheerder vragen om productie af te regelen. Om de balans tussen vraag en aanbod in Nederland niet te verstoren, moet tegelijkertijd aan de andere kant van de congestie productie worden opgeregeld. Congestiemanagement kan ook met opslag en vraagrespons (het aanpassen van verbruik, bijvoorbeeld in de industrie) worden uitgevoerd.

Wat is het belang van congestiemanagement?

De meeste tijd kan het net ongehinderd gebruikt worden. Alleen op momenten dat er overbelasting dreigt – op dit moment misschien maar enkele uren per jaar – moet de netbeheerder ingrijpen. Energie-Nederland verwacht dat door toepassing van congestiemanagement meer duurzame productie kan worden aangesloten. Het kan ook worden toegepast om elektrificatie van industrie en bij huishoudens mogelijk te maken

Wie betaalt?

De partijen die meedoen aan congestiemanagement worden schadeloosgesteld. Congestiemanagement kost de netbeheerder dus geld, bijvoorbeeld omdat goedkope productie wordt afgeregeld en duurdere productie wordt opgeregeld. Deze kosten worden – net als kosten voor netverzwaring – verrekend via de nettarieven. Dit is logisch, omdat er een recht op aansluiting en transport geldt, en omdat de netbeheerders zo geprikkeld worden om het net te verzwaren.

Wordt er in Nederland al congestiemanagement toegepast?

Volgens bestaande Europese en nationale regelgeving moeten netbeheerders congestiemanagement toepassen. In Nederland bestaat daar een Netcode voor. TenneT, de landelijke netbeheerder, past congestiemanagement al vaak toe. Regionale netbeheerders doen dit nog nauwelijks, met name omdat zij bij dreigende congesties er juist nog voor kiezen om nieuwe netgebruikers niet aan te sluiten.

Er komt een nieuwe Netcode aan. Wat verandert er?

Naar verwachting zal de Autoriteit Consument en Markt (ACM) binnenkort de Netcode wijzigen en de regels voor congestiemanagement aanpassen. De belangrijkste verandering is dat netbeheerders verplicht zullen worden om nieuwe netgebruikers aan te sluiten, ook als zij daardoor meer congestiemanagement moeten toepassen. Die plicht is niet onbegrensd; als te veel congestiemanagement nodig zou zijn, kan aansluiting nog steeds worden uitgesteld. De hiervoor geldende grenzen worden beschreven in de Netcode.

Uitvoering met betrokkenheid van marktpartijen

Bij de uitrol van congestiemanagement moeten nog veel praktische zaken worden uitgewerkt en geïmplementeerd. De netbeheerders zijn daar druk mee bezig. Het is positief dat marktpartijen daar intensief bij worden betrokken.

Meer informatie?

De zienswijze van Energie-Nederland over de problematiek netschaarste en details over congestiemanagement als één van de oplossingen vindt u hier.

Voor vragen kunt u contact opnemen met Paul Giesbertz via [email protected]