KEV 2022; Een klein stapje de goede kant op, maar snel aanvullend beleid nodig om klimaatdoelen te behalen

Op 1 november is de Klimaat-en Energieverkenning 2022 gepubliceerd. De conclusie is dat we maar met kleine stappen de goede kant op gaan; er is dan ook snel extra kabinetsbeleid nodig om de reductiedoelen te behalen. De broeikasgasuitstoot in Nederland daalt naar verwachting met 39% tot 50% in 2030 ten opzichte van 1990, uitgaande van vastgesteld en voorgenomen beleid. De KEV 2022 laat zien dat zelfs als alle kabinetsplannen volledig worden uitgevoerd, het kabinetsdoel van 55% (dat is 103 Mton restemissies) nog niet in zicht is. Dat doel vergt nog 12 tot 36 Mton extra reductie. PBL verklaart de iets hogere emissiereductie in de KEV 2022 door onder meer de verwachte hogere energie- en CO2-prijzen die ons energieverbruik enigszins drukken. Energie-Nederland is niet verbaasd, want op diverse dossiers is er al langere tijd geen echte voortgang. Denk aan de schaarse netcapaciteit, de nieuwe warmtewet en de elektrificatie van de industrie.

Veel onzekerheden in de PBL-ramingen 
PBL benadrukt dat er veel onzekerheden zijn in de ramingen “die zich steeds sterker doen gelden”. Denk aan de nasleep van de COVID-pandemie, schaarse capaciteit op de elektriciteitsnetten (PBL gaat uit van maximaal 35 TWh hernieuwbaar op land), de krapte op de arbeidsmarkt, de stikstofproblematiek en tekorten aan materialen. Energie-Nederland ziet de oorlog in Oekraïne als een extra reden om versneld onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit bepaalde landen af te bouwen. Dat kan een impuls geven aan de verduurzaming. Toch past hier ook voorzichtigheid, want er bleken ook keuzes nodig zoals verhogen van de elektriciteitsproductie uit kolencentrales, die de CO2-uitstoot in ieder geval tijdelijk verhoogt.

Steviger beleid gericht op verdere versnelling van de transitie blijft nodig 
Energie-Nederland herkent dat het kabinet stevige beleidsstappen zet, maar dat verdere versnelling nodig blijft. Dat geldt in ieder geval voor de snelle uitrol van energie-infrastructuren (elektriciteit, waterstof, CCS, warmte), de opschaling van elektriciteitsproductie uit wind en zon onder meer voor de elektrificatie van de industrie, de optimale benutting van de bestaande elektriciteitsnetten en de versnelling van de warmtetransitie in de gebouwde omgeving. Het is bij al deze opties cruciaal dat doorlooptijden aanzienlijk verkort worden.

85% duurzame elektriciteitsproductie in 2030. Maar vraag groeit ook sterk, vooral in de industrie 
PBL verwacht dat in 2030 85% van de elektriciteitsopwekking duurzaam is. De 10,7 GW extra wind op zee naar totaal 21 GW in 2030 is hierbij cruciaal. PBL hanteert hierbij een vraag van 131 TWh in 2030, gebaseerd op vastgesteld en voorgenomen beleid. Daarin wordt nog een beperkte elektrificatie in de industrie verwacht. Energie-Nederland vindt die vraagprognose te laag. Er liggen ook veel steviger groeiprognoses, naar ca. 200 TWh in 2030, volgens ‘Alles uit de kast’. Daarin zijn ook de Europese Fit For 55 doelen meegenomen en prognoses uit de Routekaart Elektrificatie Industrie.
Verder is opschaling van CO2-vrije regelbare elektriciteitsproductie belangrijk. Daarvoor is onder meer € 1 miljard subsidie beschikbaar voor ombouw van gascentrales, wat PBL overigens nog niet heeft meegenomen in de ramingen. Hier acht Energie-Nederland snelle helderheid over een instrument noodzakelijk zodat bedrijven zich ook op investeringen kunnen gaan voorbereiden.

De CO2-uitstoot van de elektriciteitssector ligt tussen 7 en 21 Mton in 2030. Deze bandbreedte wordt verklaard door onzekerheden rond de variatie in import en export van elektriciteit. En overigens kan een hogere uitstoot in Nederland misschien zelfs wel goed nieuws, vindt Energie-Nederland: versnelde uitfasering van kolencentrales in Duitsland zal leiden tot toename van export van elektriciteit uit Nederlandse gascentrales, wat leidt tot meer emissies in Nederland maar minder in Nederland en Duitsland samen. Ook in de Tweede Kamer is aandacht gevraagd voor deze effecten. Daarom lijkt het verstandig om bij het beoordelen van de nationale doelstellingen te corrigeren voor variaties in import of export van elektriciteit.

Een groot punt van zorg bij de groeiende vraag én het groeiende aanbod is de capaciteit van het elektriciteitsnet. Dat net moet het extra aanbod van wind op zee en hernieuwbare productie op land accommoderen. En ook de extra vraag uit de industrie, de mobiliteit en de gebouwde omgeving. Daar groeit de vraag nu sneller dan eerder voorzien door de grote vraag naar hybride warmtepompen en de grotere behoefte aan elektriciteit voor verduurzaming van warmtenetten door de subsidiestop op houtige biomassa. Daarom blijft Energie-Nederland het grote belang van versnelde uitbouw van de infrastructuur en optimale inzet van het instrument van congestiemanagement.

Doelbereik in de Gebouwde Omgeving blijft zeer onzeker 
Het Programma Versnelling Verduurzaming Gebouwde Omgeving zet duidelijke doelen. De uitvoering versnellen blijkt echter lastig. Het doel voor 2030 is 11 Mton. De KEV-raming voor 2030 is 18 Mton, iets lager dan de 18,9 Mton uit de KEV 2021. PBL heeft diverse plannen van het kabinet nog niet mee kunnen nemen, zoals het uitfaseren van de CV-ketel vanaf 2026, de extra subsidies voor warmtenetten, de bijmengverplichting groen gas en het verduurzamen van maatschappelijke vastgoed 2024-2030.
Energie-Nederland ziet verder dat de wijkgerichte aanpak maar langzaam van de grond komt, dat de ambities voor de bijmengverplichting hoog zijn (zie CE Delft rapport bij de Kamerbrief van 1 juli 2022). Ook de directe subsidiestop van houtige biomassa voor warmtenetten van begin dit jaar en het recente besluit om warmte-infrastructuren in publieke handen te brengen zullen vertragend werken op de warmtetransitie. Uiteraard leiden de hoge energieprijzen wel tot extra maatregelen in de gebouwde omgeving, vooral bij isolatie, zonnepanelen en (hybride) warmtepompen.

Maatwerkafspraken industrie cruciaal voor versnelling van de reductie 
Het Nederlandse kabinet vraagt aanzienlijk meer reductie van de industrie dan het Europese ETS voorschrijft. De maatwerkafspraken die het kabinet met de 20 grootste industriële uitstoters wil maken, zijn hierbij cruciaal. Voor alle plannen voor de industrie gelden wel belangrijke randvoorwaarden over onder meer tijdige beschikbaarheid van infrastructuur (zoals voor CCS, elektriciteit en waterstof), subsidie, vergunningen en passende (Europese) regelgeving.

Fijne feestdagen namens Energie-Nederland

23 december 2022
Het team van Energie-Nederland wenst u fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar!
Lees verder

Verplicht opvragen van meterstand van ‘domme’ meters per 1 januari

22 december 2022
Energie-Nederland gaat graag in gesprek met ACM over hun verzoek aan energieleveranciers om de meterstanden van klanten die geen slimme meter hebben, actief op te vragen bij tussentijdse prijs- en tariefswijzigingen, ook die per 1 januari aanstaande. Energie-Nederland begrijpt de
Lees verder

Landelijk Actieplan Netcongestie: een goed begin, maar niet genoeg om doelstellingen 2030 te halen

20 december 2022
De gebruikers van het elektriciteitsnet, vertegenwoordigd door VEMW en Energie-Nederland, zijn blij dat er een Plan van Aanpak Netcongestie (LAN) is gepresenteerd. Onder leiding van Ben Voorhorst zijn belangrijke maatregelen in kaart gebracht die eraan bijdragen dat de capaciteitsproblemen op
Lees verder
Nationaal Debat Duurzame Energie

Europees plafond op gasprijs: energiebedrijven vrezen voor leveringsproblemen doordat LNG tankers EU voorbij varen

20 december 2022
De Energie Raad heeft gisteren een politiek akkoord bereikt over een marktcorrectie-mechanisme, ofwel een “dynamisch prijsplafond” vanaf 180€/MWh op de Europese groothandelsmarkt voor gas. Energie-Nederland is teleurgesteld in het besluit. Het lost niet de fundamentele problemen op. Hierbij kort de feiten:  De
Lees verder

Europese oproep voor extra bescherming en hulp aan klanten deze winter

12 december 2022
De Europese Commissie roept in een gezamenlijke verklaring met een groot aantal Europese brancheorganisaties – die de belangen van o.a. energieleveranciers vertegenwoordigen -, de Europese energietoezichthouders en de Europese consumentenorganisatie, de energieleveranciers op om klanten deze winter maximaal te helpen.
Lees verder

Energie-Nederland verwelkomt invoering prijsplafond per 1 januari 2023

9 december 2022
Het kabinet heeft een subsidieregeling vastgesteld die een tijdelijk prijsplafond voor elektriciteit en gas per 1 januari 2023 mogelijk maakt. Voorzitter van branchevereniging Energie-Nederland Cora van Nieuwenhuizen: “wij zijn blij dat het is gelukt om het prijsplafond op 1 januari
Lees verder

Inbreng Energie-Nederland voor waterstof & groen gas debat Tweede Kamer

8 december 2022
Nederland moet in sneltreinvaart haar aardgasverbruik verminderen, om zo tegelijkertijd de klimaatcrisis en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen. Groene en blauwe waterstof en groen gas bieden daartoe een belangrijke oplossing. Over deze onderwerpen debatteert de Tweede Kamer vandaag met
Lees verder

Geen onnodige eisen aan regelsnelheid opslag

6 december 2022
Energie-Nederland heeft bezwaar aangetekend tegen het codebesluit van ACM om de aansluitvoorwaarden aan te passen. Eén van de wijzigingen is dat er grenzen worden gesteld aan de op- en afregelsnelheid van elektriciteitsopslageenheden. Naar de mening van Energie-Nederland is die beperking
Lees verder

Reactie Energie-Nederland op aangekondigde maatregelen netcongestie Tennet /TK brief netcongestie 17 november 2022

17 november 2022
Minister Jetten liet vandaag de Tweede Kamer weten dat het in verschillende regio’s van Nederland te druk is op het elektriciteitsnet. In de brief stond ook dat netbeheerder Tennet een marktconsultatie start: hoe ontlasten we op drukke momenten het elektriciteitsnet
Lees verder

Inbreng Energie-Nederland hoorzitting en debat Tweede Kamer prijsplafond

10 november 2022
Vandaag vindt er een hoorzitting plaats in de Tweede Kamer over het door minister Jetten voorgestelde prijsplafond. De CEO’s van Essent, Greenchoice en Eneco nemen hieraan deel. Aansluitend zal er een commissiedebat in de Tweede Kamer zijn over het prijsplafond.
Lees verder

Blijf inzetten op uitrol congestiemanagement en invoeren verzwaren-tenzij tenders

9 november 2022
Energie-Nederland vindt dat vol moet worden ingezet op de uitrol van congestiemanagement. Daarnaast kunnen netbeheerders “verzwaren-tenzij tenders” opzetten waarbij de netbeheerder flexibele capaciteit kan inkopen. Ook cruciaal is dat ACM kijkt naar een herziening van de transporttariefstructuur. Met name het
Lees verder

Reactie Energie-Nederland op de vijf belangrijkste maatregelen die de Europese Commissie voorstelt voor het herinrichten van de gasmarkt

8 november 2022
De Europese Commissie heeft op 18 oktober een reeks maatregelen aangekondigd, waarmee zij de hoge gasprijzen wil aanpakken en leveringszekerheid wil waarborgen. In het artikel “Reactie op voorstel Europese Commissie om in te grijpen in de gasmarkt”, worden de maatregelen
Lees verder