Reactie Energie-Nederland op de vijf belangrijkste maatregelen die de Europese Commissie voorstelt voor het herinrichten van de gasmarkt

De Europese Commissie heeft op 18 oktober een reeks maatregelen aangekondigd, waarmee zij de hoge gasprijzen wil aanpakken en leveringszekerheid wil waarborgen. In het artikel “Reactie op voorstel Europese Commissie om in te grijpen in de gasmarkt”, worden de maatregelen in grote lijnen toegelicht. In dit stuk reflecteert Energie Nederland op de 5 belangrijkste ingrepen die de Europese Commissie voorstelt voor het herinrichten van de gasmarkt. Ook reflecteren we op de appreciatie die het kabinet vrijdag gaf op de voorstellen van de Commissie. In de bijlagen vindt u een uitgebreidere reactie van Energie Nederland en van Eurogas.

1. Verplicht melden van gashandel >5 TWH

De Commissie stelt voor dat energiebedrijven melding moeten maken als zijn meer dan 5 TWh gas willen aankopen. Vervolgens geldt een wachttijd van zes weken en kan in sommige gevallen een negatief advies gegeven worden over de transactie. Dat is totaal onhaalbaar in de realiteit. Gelukkig staat dit ook in de appreciatie van het kabinet ten opzichte van de Europese voorstellen.

2. Alternatieve Benchmark

De Title Transfer Facility (TTF) is de Nederlandse handelsplaats waarbij gas van eigenaar kan wisselen. In 2022 heeft de gasprijs op de TTF hoger gelegen dan op bijvoorbeeld de Engelse handelsplaats (NBP). Met name zuid Europese landen die in prijscontracten de TTF vaak als benchmarkt gebruiken vinden dat TTF niet langer maatgevend moet zijn voor LNG prijzen. Op basis van die vragen stelt de Europese Commissie een alternatieve benchmark voor. Energie Nederland ziet de meerwaarde van een alternatieve benchmark niet. Het staat partijen nu al vrij om welke benchmark dan ook te kiezen voor het beprijzen van gas. We vinden het jammer dat de Nederlandse overheid de plannen voor een alternatieve benchmark ondersteunt. Wel stelt het kabinet gelukkig ook kritisch vragen over hoe een dergelijke benchmark dan zou moeten functioneren.

3. Joint purchasing (Gezamenlijk inkopen)

Energie Nederland trekt de onderliggend aannames onder het gezamenlijk inkopen in twijfel. Er zijn inderdaad exceptioneel hoge gasprijzen, maar dat is logisch in het kader van het abrupt terugtrekken van een van de grootste leveranciers van gas in Europa (Rusland). Het abrupt in het leven roepen van een centrale dienstverlener gaat waarschijnlijk niet direct tot lagere plijzen leiden. Vanzelfsprekend staat de sector ervoor open om dit verder te exploreren. We delen in die zin de open houding die het kabinet heeft ten opzichte van het Europese initiatief.

4. Volatiliteits mechanismen

Op diverse manieren probeert de Europese Commissie prijzen omlaag te halen op handelsplaatsen. Zo stelt zij een mechanisme voor waarmee de Raad een dynamisch prijslimiet kan instellen voor de Nederlandse gashandelsplaats Title Transfer Facility (TTF). Gelukkig is het kabinet ook kritisch op dit marktcorrectiemechanisme. Energie Nederland ziet wel de meerwaarde van het evalueren van bestaande volatiliteitsbeheermechanismen. We moeten echter voorkomen dat een tijdelijke stopzetting van de handel of het invoeren van een tijdelijke plafond wordt verward met het zetten van een fundamenteel prijsplafond.

5. Maximum aan gasprijs voor elektriciteitsopwekking

Niet in de voorgestelde verordening, maar wel in de mededeling kondigt de Europese Commissie aan dat het een price cap voor gas gebruikt in elektriciteitsopwekking verder wil onderzoeken. De prijs van elektriciteit op de day-ahead markt wordt voor een groot deel bepaald door de productiemethode met de hoogste variabele kosten. Op dit moment zijn gascentrales vaak de prijszetter. Spanje en Portugal hebben de gasprijs voor elektriciteitsproductie gemaximeerd, met als doel om de elektriciteitsprijs te beperken. Het verschil tussen de gemaximeerde gasprijs en de marktprijs van gas wordt gesubsidieerd aan producenten met gascentrales.

Energie Nederland is geen voorstander van deze maatregel, omdat de prikkel om energie te besparen wordt verlaagd. De energievoorziening wordt daardoor duurder en dus heeft het voorstel een averechts effect. In Nederland wordt relatief veel stroom met gas opgewekt. Als dit mechanisme in Nederland geïmplementeerd zou worden wordt het subsidiebedrag dus zeer groot. Gelukkig is het kabinet ook kritisch op deze gedachterichting.

Meer informatie:

• Lees onze volledige reactie hier.
• Lees de reactie v`an Eurogas hier